Một trong những điểm mới của Hiến pháp 2013 là việc nhấn mạnh bản chất và nguồn gốc của quyền lực nhà nước Việt Nam thuộc về Nhân dân. Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thuộc về mình bằng hai hình thức chính – trực tiếp bằng các cuộc bỏ phiếu trưng cầu ý dân và gián tiếp thông qua việc Nhân dân bỏ phiếu bầu ra người đại diện vào các cơ quan đại diện từ trung ương tới địa phương. Cơ quan đại diện ở trung ương được gọi là Quốc hội, các cơ quan đại diện ở địa phương là Hội đồng nhân dân các cấp. Các cơ quan nhà nước này có trách nhiệm quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và của địa phương, đó là chức năng lập pháp của Quốc hội – cơ quan dại diện ở trung ương và chức năng quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương của Hội đồng nhân dân  - cơ quan đại diện ở địa phương. Mặc dù chức năng, nhiệm vụ và phạm vi hoạt động của hai cơ quan này khác nhau, nhưng về cơ bản hình thức và phương pháp hoạt động rất giống nhau. Nếu có khác nhau chỉ ở mức độ và phạm vi hoạt động. Sở dĩ có hiện tượng như vậy bởi vì, Quốc hội và Hội đồng nhân dân đều lag cơ quan đại diện do Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước thuộc về mình bầu ra. Không ít lần Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cho rằng Quốc hội là Hội đồng nhân dân tối cao. Vì vậy, Quốc hội hoạt động như thế nào là tốt thì Hội đồng nhân dân cũng tương tự như vậy. Hiện nay, bên cạnh hoạt động lập pháp – thảo luận và thông qua các dự án luật là hoạt động giám sát của Quốc hội. Cũng gần tương tự như vậy, bên cạnh hoạt động quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương là hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân.

Mặc dù có những điểm chung với Quốc hội, chức năng giám sát của Hội đồng nhân dân địa phương cũng có những điểm khác biệt. Đó là những tính cụ thể, tính thiết thực liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, ,à ở tầm vĩ mô Quốc hội không có điều kiện và khả năng thực hiện. Dựa trên cơ sở kết quả nghiên cứu đề tài mang mã số QG.15.66 năm 2015 cấp Đại học Quốc gia Hà Nội, cuốn sách này đi sâu vào phân tích cơ sở lý luận và hình thức thực hiện chức năng giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp như một chức năng quan trọng bên cạnh chức năng quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương của Hội đồng nhân dân.

Trân trọng giới thiệu đến bạn đọc!

(4/11/2020)